In buurthuizen, bibliotheken en taalinstituten kunnen vertelbijeenkomsten met het thema ‘Thuis toen ik tien was’ gehouden worden. De groepen bestaan uit zes tot twaalf personen en zijn vaak zeer gemêleerd, met mensen van verschillende culturele achtergronden. Tijdens deze bijeenkomsten gaan we met elkaar in gesprek, waarbij iedereen aan bod komt en de rest van de groep luistert.
Deelnemers halen herinneringen op met behulp van tekeningen, geuren en liedjes. Het onderwerp wordt vanuit diverse perspectieven belicht. Men vertelt over hun eigen thuis van vroeger en – als dat in een ander land was – hoe ze hier in Nederland opnieuw een ‘thuis’ hebben gemaakt en wat daarvoor nodig was.
Voorbeelden van thema’s tijdens de bijeenkomsten zijn onder andere:
Teken uw huis van toen u tien was en vertel daarna over hoe het was om daar te wonen.
Wat betekende thuis voor u toen u tien jaar oud was?
Vertel naar aanleiding van voorwerpen. Heeft u nog een dierbaar voorwerp van thuis? Welke betekenis heeft dit voor u?
Vertel uit het hart. Hoe ziet uw ideale thuis er nu of in Nederland uit? Voelt u zich thuis waar u nu woont? Waar droomt u van?
Welke geuren horen bij uw thuis toen u tien was, nu en in de toekomst?
Door over de persoonlijke geschiedenis te vertellen, wordt de eigenwaarde versterkt. Door naar elkaar te luisteren, ontdekt men dat men niet de enige is die uit een hele andere cultuur of milieu komt, of ontdekt men andere werelden. Het uitwisselen van ervaringen gaat eenzaamheid tegen. Een van de cursisten zei: “Wanneer vertel je nu aan anderen over hoe je leven was toen je tien was?” Ze vond het heel bijzonder en waardevol.
Wie interesse heeft om ook een vertelbijeenkomst te laten houden? Of een serie?
kan contact opnemen met Pauline van Vliet door te mailen naar projectleider@stichtingkist.nl
Het doel van het project Geur is om kinderen bewust te maken van de betekenis en invloed van geuren op onze herinnering.
Leerlingen vangen hun meest opvallende, meest dierbare, of indrukwekkendste geur in een potje. Deze potjes worden tentoongesteld in geurenkabinet, bij voorkeur op een openbare plek zoals een bibliotheek, stadhuis of museum.
In het geurenkabinet lezen de bezoekers op het label bij het potje welke herinnering erin zit, en kunnen ook de geur opsnuiven.
Het project sluit aan bij geschiedenis, biologie, Nederlands, oriëntatie op de maatschappij, handvaardigheid en techniek. Daarnaast is er ook aandacht voor de persoonlijke geschiedenis en belevingswereld.
Meerdere scholen in een dorp of stad kunnen meedoen aan het project.
Heeft u interesse voor dit project? Neem dan contact op met stichting KIST, E-mail: info@stichtingkist.nl
Dit project is deels op scholen uitgevoerd en gevolgd door het tweede deel met vertelbijeenkomsten op locaties waar ouderen (met of zonder migratieachtergrond) bij elkaar komen.
Hoe zag het educatieve project eruit?
De leerlingen van drie basisscholen onderzochten hoe ‘Thuis’ eruitzag toen hun grootouders of andere ouderen tien waren. Eerst stonden ze stil bij hun eigen thuis, oefenden met interviewen om daarna grootouders, ouders of andere ouderen te interviewen.
Als afsluiting van het project visualiseerden zij hun eigen thuis en het thuis van de ouderen. Met deze resultaten werd een expositie ingericht waarin de overeenkomsten en verschillen tussen vroeger en nu zichtbaar werden. Omdat veel van de geïnterviewden een migratieachtergrond hebben zie je ook de verschillen terug van opgroeien elders dan in Nederland. Zo heeft de tentoonstelling meerdere lagen.
Vertelbijeenkomsten
Aansluitend op het educatieve project worden er vertelbijeenkomsten georganiseerd voor mensen met een migratieachtergrond.
De ouderen worden uitgenodigd om naar de (reizende) expositie van de kinderen te komen kijken. Of de expositie gaat naar plekken toe waar oudere migranten bij elkaar komen. De tentoonstelling helpt om eigen verhalen uit te wisselen.
De vertelbijeenkomsten voor ouderen zijn bedoeld om in gesprek te gaan met elkaar over ieders gevoel van thuis. Om zo de eigen geschiedenis zichtbaar en hoorbaar te maken. Dus elkaar te vertellen over je eigen thuis van vroeger. En als dat in een ander land was, hoe je daarna hier in Nederland er weer een THUIS van gemaakt hebben. Wat daarvoor nodig is.
Heeft u of weet u een locatie waar deze vertelbijeenkomsten gehouden kunnen worden, dan horen wij dit graag.
Bij het project ‘Ouderen in de wijk’ waren de vertelbijeenkomsten geen middel maar een doel. In 2022 werden vijftien vertelbijeenkomsten gehouden in diverse bibliotheken in Amsterdam. Daar werden verhalen uit een ieders leven gedeeld rondom een thema, zoals ‘inwonen’ of ‘geuren uit het verleden’. De ene herinnering maakt de herinnering bij een ander wakker en zo komt bij iedereen stukje bij beetje de eigen geschiedenis weer boven. Opeens weet je weer hoe het rook op de boot waar je als kind op groot gebracht bent, of de geur van het varken dat geslacht werd. Je herinnert je dat je jarenlang overdwars met drie zusjes op een tweepersoonsbed sliep en hoe je wekelijks naar het badhuis ging. Hoe blij was je met de verhuizing uit de binnenstad van Amsterdam naar Nieuw-West. De grootste waarde zit nog niet eens in het vertellen, maar juist in het luisteren naar elkaar. Mensen die elkaar soms al jaren kennen, leren elkaar opeens anders kennen.
Mocht u ook ouderencentra weten die hier interesse voor hebben, mail dan naar projectleider@stichtingkist.nl
De reis van de schelpen is een educatief en toeristisch project over schelpenvissers, -vervoerders en -branders vergeten beroepen tot leven gebracht
Tot in de Tweede Wereldoorlog was schelpenvissen en -varen en -branden een belangrijke kostwinning voor de inwoners van Castricum, Bakkum en Akersloot. Deze zware en vergeten beroepen zijn uit de vergetelheid gehaald middels dit educatieve en toeristische project.
Het educatieve project
Door zich in te leven leerden basisschoolleerlingen spelenderwijs van alles over deze beroepen en over het landschap waar deze beroepen zich afspeelden.
Basisschoolleerlingen hebben zelf een bordspel vormgegeven. Zij namen de pech- en geluksmomenten van de schelpenvissers, -vaarders en -branders als uitgangspunt bij het spel. Door een spannende ‘Geocache-route’ te fietsen en zo het traject van de schelpen zelf te volgen, kwamen ze meer te weten over het landschap en de activiteiten in dit landschap vroeger.
Op drie basisscholen
Dit project is op drie scholen uitgevoerd in de schooljaren 2021 en 2022
Basisschool De Kustlijn in Castricum deed in 2021 met de hele school mee, van jong tot oud. Menno Twisk kwam met een schelpenkar op het schoolplein, elke klas mocht in de kar en Menno vertelde over de kar en zong liedjes. Ook is op deze school een theatervoorstelling uitgevoerd over de Reis van de Schelpen door Piet Paree en Frank Edam.
Op basisschool Juliana van Stolberg is het project in 2022 uitgevoerd in twee groepen zes en in Akersloot is het project uitgevoerd in groep 5 en 6 van de Rembrandtschool.
Dag van de Schelpen
In 2021 is er een ‘Dag van de Schelpen’ georganiseerd in Bakkum. Tijdens deze dag konden kinderen de spelen die gemaakt waren door de scholen spelen. Dit was een erg populaire activiteit voor kinderen en een leuke attractie. Zo zijn de spellen niet voor niets gemaakt.
Producten
⦁ Het lesmateriaal bestaat uit een leskist met een quiz/PowerPoint met informatie over de beroepen en het landschap. Daarnaast zit in de leskist instructies voor het maken van het bordspel, een fietsrouteboekje en materialen om het bordspel te maken en te spelen.
⦁ Fietsroute boekje – los te bestellen, voor zowel onderwijs als toerisme
Voor het toerisme
⦁ Er is een fietsroute met speurtocht over de schelpenvisserij. Al lopend of fietsend krijg je informatie over de vergeten geschiedenis van schelpenvissers, schelpenvaarders en de kalkovens van Bakkum, Castricum, Limmen en Akerloot. Voor jong en oud is dit een leuke manier om de unieke geschiedenis van dit kustgebied te leren kennen.
⦁ Placemats met bordspel.
Speciaal voor de horeca en overnachtingsgelegenheden langs de route van de schelpenvissers- en vaarders, is er een placemat met bordspel. Dit is door leerlingen gemaakt en vormgegeven. Elke uitspanning heeft vijftig placemats gekregen.
In de media Kranten en weekbladen:
⦁ De Castricummer, ‘Verhalen over de schelpenvissers gezocht’ 4 november 2020.
⦁ Met name de ‘Dag van de Schelpen’ heeft media aandacht gehad. Piet Paree en Frank Edam speelden hun muziektheaterstuk over de Schelpenvissers en -vaarders.
Makers
Pauline van Vliet is projectleider van dit project. Zij heeft samengewerkt met Stichting Oer-IJ. Leerlingen van het Suprime-college hebben geholpen bij het maken van de speurtocht. Tabea Piske deed de vormgeving.
Zelf uitvoeren
Scholen kunnen het educatieve project zelf uitvoeren nadat Pauline van Vliet een workshop heeft gegeven aan de betreffende leerkrachten en de leskist heeft toegelicht.
Mogelijk gemaakt door:
⦁ Stichting Oer-IJ
⦁ Gemeente Castricum.
Meer informatie?
Voor meer informatie of het afnemen van het lespakket: mail naar projectleider@stichtingkist.nl
Educatief project over de geschiedenis van Cornelis Corneliszoon van Uitgeest.
Cornelis Corneliszoon heeft in 1593 patent aangevraagd op de houtzaagmolen, hij was op dat moment inwoner van Uitgeest en woonde op de Meldijk. Zijn uitvinding heeft vérstrekkende gevolgen gehad: in de Zaanstreek zijn in de loop van de 17e eeuw meer dan tachtig houtzaagmolens gebouwd. Met de houtzaagmolen werd veel hout gezaagd voor de scheepsbouw. Met deze schepen heeft Nederland een bloeiende internationale handel opgezet. Indirect kun je zeggen dat Cornelis Corneliszoon een belangrijke grondlegger was voor de bloeiende handel in de Gouden eeuw.
Met dit educatieve project werden kinderen uit het Uitgeest van de 21e eeuw bewust
gemaakt van deze belangrijke geschiedenis.
Het educatieve project startte met een acteur die als Cornelis in de klas komt.
Cornelis Corneliszoon in de klas
De aanwezigheid van Cornelis Corneliszoon op de school is onderdeel van een erfgoed-educatieproject dat door KIST is ontwikkeld voor basisscholen in Uitgeest.
Tijdens het project onderzochten de leerlingen van groep 6 van basisschool De Molenhoek verschillende aspecten van het leven rond 1600 via onderzoekshoeken. Daarnaast maakt de klas een excursie naar de stokkenfabriek aan de Meldijk en zijn de leerlingen op bezoek gegaan bij de houtzaagmolen aan de Zaanse Schans. Na deze kennis opgedaan te hebben, is door de leerlingen een maquette gemaakt van Uitgeest rond 1600.
Cornelis Corneliszoon-dag
Op 28 juni 2019 werd het project afgesloten met een feestelijke manifestatie, met als motto: ‘Zagen op de wind’, Voor het hele dorp werd de zelf gemaakte maquette gepresenteerd. Daarnaast was de acteur die Cornelis Corneliszoon speelde weer van de partij, werd het Cornelis Corneliszoonlied gezongen door de leerlingen en was het een zeer feestelijke middag op het Regthuysplein bij de Vereniging Oud Uitgeest.
Maakproces
In 2019 is het lesmateriaal gemaakt voor een pilot met groep 6 van basisschool De Molenhoek. Sindsdien is het lesmateriaal ter beschikking voor alle basisscholen van Uitgeest en omgeving.
Producten
Er is een leskist beschikbaar voor elke school die dit erfgoed project ook wil doen. Het materiaal is geschikt voor groep 6. Het is te verkrijgen via de maker of via de website van Stichting Oer-IJ.
Evenement
Het is de bedoeling dat er vaker een Cornelis Corneliszoon-dag wordt gehouden, aansluitend aan het uitvoeren van het lespakket.
Makers
Projectleider: Pauline van Vliet.
Vormgeving: Tabea Tapiske
Acteur: Jaap Hoogendoorn (Springlevend Verleden)
• Zanger: Piet Hein Eikel (Schrijver en componist van het lied van Cornelis Corneliszoon)
Mogelijk gemaakt
Stichting Oer-IJ*
Stichting TriArcus
Gemeente Uitgeest
*)Stichting Oer-IJ wil meer aandacht voor het landschap en het erfgoed van de regio
ten noordwesten van Amsterdam. Daarom steunde zij dit project financieel.
In de media Kranten en weekbladen:
NoordhollandsDagblad – Dagblad Kennemerland. ‘We mogen best trots op
hem zijn’. 25 mei 2019.
