Categorie: zicht-op-water

Community buildingsproject IJmond
In 2014 begonnen we met het project Graven naar het verleden van het Noordzeekanaal.
De roman van Conny Braam ‘De woede van Abraham’ was aanleiding om stil te staan bij de
geschiedenis van de IJmond. Tussen 1865 en 1876 is het Noordzeekanaal gegraven en dat
had nogal wat voeten in de aarde. Dit relatief rustige stukje Nederland met het slaperige
stadje Beverwijk en het dorp Velsen was grotendeels onbewoond en bestond uit duinen,
landgoederen en boeren bedrijven. In relatief korte tijd veranderde dit gebied tot een van de
dichtst bewoonde delen van Nederland. IJmuiden ontstond rondom de sluiswachtershuisjes
bij de sluizen in het kanaal. Toen eenmaal de Nederlandse Koninklijke Hoogovens zich
vestigde aan het kanaal, werd het een industrieel gebied en een van de dichtst bewoonde
gebieden van Nederland.
Hoe hebben de mensen zelf alle veranderingen ervaren? Hier hebben we aandacht aan
besteed via vertelbijeenkomsten, educatieve projecten en het maken van een documentaire
genaamd ‘Zicht op water’

Educatieve projecten
De educatieve projecten vonden zowel plaats op een middelbare school in Velsen als op verschillende basisscholen.
Op de middelbare school Het Vellesancollege hebben we een project gedraaid genaamd
‘Waren mijn voorouders kanaalgravers?’ Leerlingen uit de tweede klas hebben filmpjes
gemaakt met een ouder iemand die vertelde over hun jeugd in dit gebied. Ook hebben ze les
gekregen in omdraaitaal en hebben we een instructiefilm gemaakt over omdraaitaal met de
leerlingen. Er zijn ook filmpjes gemaakt over de toekomt van het gebied.
Ook op de Franciscusschool in IJmuiden en De Molenweid in Velserbroek zijn er door de
kinderen van de plusklas zelf filmpjes gemaakt waarin een ouderen vertelden over het leven
vroeger in de regio.
Daarnaast hebben alle klassen van de Franciscusschool meegedaan met het maken van
filmpjes waarin de geschiedenis van IJmuiden en Velsen is verbeeld. Kinderen speelden per
klas in een zelf gemaakt decor met poppetjes of vingerpoppetjes een deel van de
geschiedenis na. Alle filmpjes achter elkaar geven een beeld van de geschiedenis van
IJmuiden en Velsen sinds het graven van het kanaal in 1865.
Vertelbijeenkomsten
We hebben de geschiedenis van het gebied verdeeld in ‘stepping stones’ en over elke
stepping stone hebben we een vertelbijeenkomst gehouden, telkens op een andere locatie:
Over de kanaalgravers in de bibliotheek Velsen
Over de Visserij in het scheepvaartmuseum in IJmuiden
Over de komst van de Hoogovens in het Hoogovenmuseum
Over IJmuiden in de tweede wereldoorlog in buurthuis De Brulboei.

Over het verdwijnen van een deel van het dorp Velsen in het kanaal in het oude raadhuis
van Velsen.
En tot slot nog een vertelbijeenkomst in Velsen Noord over dit stuk van Velsen aan de
andere kant van het kanaal.
Steeds leverde deze bijeenkomsten boeiende verhalen op van betrokken inwoners. Zij
namen foto’s mee en het ene verhaal riep het andere verhaal weer op.
Documentaire ‘Zicht op water’
Dankzij de vertelbijeenkomsten hadden we bij elke ‘stepping stone’ mooie verhalen
opgeduikeld en leuke sprekers leren kennen. Deze vertellers hebben we gevraagd hun
bijdrage te leveren aan een documentaire over het gebied. In deze documentaire staat de
vraag centraal: Wat waren de gevolgen van het graven van het Noordzeekanaal? Dat is de
strekking van de film.
Met veel enthousiasme is de film een aantal maal in de regio vertoond, de première was in
Thalia in Oud IJmuiden. Daarna draaide de film twee weken in Het Witte Theater. Hij was
steeds uitverkocht.
Na een aantal weken op locatie vertoond te zijn is de film een aantal maal op TV Noord
Holland te zien geweest. Nu kun je hem bekijken op Youtube.
Doelstelling
Het doel was om de geschiedenis van dit gebied tot leven te brengen en de mensen uit de
regio hierbij betrekken. Alle onderdelen van dit project waren hierop gericht.
Veel mensen en veel kinderen zijn bij het project betrokken geweest, de film draaide in het
Witte Theater en was voortdurend uitverkocht. De filmpjes van de kinderen zijn vertoond in
de bibliotheek van Velsen. Al met al was het een groot succes.

Media
Het project heeft in alle fases veel media aandacht gehad in de regio.

In dit project is samengewerkt met:
Gaialab, Gaia Nuissl (vormgeving),
Filmblik, Marriet Haverkamp (filmpjes met kinderen),
Philming, Marieke Rodenburg (documentaire),
animaties in de documentaire van Ilja Beudel (geholpen bij vertelbijeenkomsten)

Mogelijk gemaakt door

• Crowdfunding
• Loodswezen
• Sluizenbouwers
• Tatasteel
• VSB
• Rotary
• Producten

Documentaire Zicht op water
Films gemaakt door kinderen

Contact
Voor meer informatie over dit project kunt u contact opnemen met Pauline van Vliet via
projectleider@stichtingkist.nl

Niemand had in 1876, toen het kanaal geopend werd, kunnen bevroeden dat in de IJmond een zeer dynamische en veelzijdige samenleving en economie zou ontstaan. Hoe dit gegroeid is vertelt de film.

De film kost € 15,- (+ 2,35 portokosten) en is te bestellen bij de projectleider van Zicht op water, Pauline van Vliet, via mail: projectleider@stichtingkist.nl.

Rie van Schie schreef als eerbetoon aan de kanaalgravers van het Noordzeekanaal het volgende gedicht: