75 jaar vrij in Castricum 2018-2020

75 jaar vrijheid
In mei 2020 was het 75 jaar geleden dat Nederland bevrijd werd na vijf jaar bezetting. Met dit driejarige educatieve project werd stilgestaan bij wat bezetting betekende in Castricum. In de deelprojecten ’75 jaar vrij in Castricum’ en ‘Oorlog in de duinen’ is de belangstelling bij de jeugd voor de Tweede Wereldoorlog gekoppeld aan de behoefte om de verhalen van de laatste mensen die de oorlog aan den lijve hebben meegemaakt vast te leggen. Met de hoogste groepen uit het basisonderwijs werd stilgestaan bij wat bezetting en leven in vrijheid in Nederland betekent.

Educatie
Basisschoolleerlingen van groepen 7 en 8 leerden spelenderwijs dat de vrijheden die we nu hebben niet vanzelfsprekend zijn en dat we daar zuinig mee om moeten gaan. Vooraf was er een training voor de leerkrachten van de deelnemende groepen. Het educatieve programma bestond uit tien lessen, waarin de betrokken leerlingen vaardigheden leerden op het gebied van filmen, interviewen, monteren en presenteren. Ook was er een gastspreker en een fietsexcursie langs plekken in en rond Castricum, waaraan herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog verbonden zijn.
De deelnemende leerlingen maakten zelf filmpjes over Castricum in de Tweede Wereldoorlog.
Basis van ieder filmpje is een interview met iemand die zelf de oorlog heeft meegemaakt. Deze ooggetuige is in de klas komen vertellen of er zijn leerlingen bij hem of haar langs geweest. De leerlingen interviewden hen over hun persoonlijke ervaringen in Castricum en in de duinen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Door deze directe interactie met mensen die de oorlog hebben meegemaakt, kregen de leerlingen een unieke kans om inzicht te krijgen in hoe het was om in die tijd te leven. Het feit dat de ooggetuigen op dezelfde plek woonden als de kinderen nu en destijds ongeveer dezelfde leeftijd hadden, maakt het voor de leerlingen nog relevanter en gemakkelijker om zich in te leven en daardoor beseften ze beter wat oorlog en vrijheid is. De leerlingen monteerden de filmpjes ook zelf. Ze werkten in groepjes van drie. Ze leerden ook hele andere dingen van het project: hoe je met het videobewerkingsprogramma iMovie werkt, hoe je een goede cameraman bent en je eigen film presenteert voor een grote groep. Het meeste indruk heeft echter het interview gemaakt; iemand interviewen die het zelf allemaal heeft meegemaakt.

2018
In de eerste maanden van 2018 is het project uitgevoerd met leerlingen van groep 7 van basisschool Visser ’t Hooft uit Castricum.
Op woensdag 25 april 2018 was er een bijzondere première in de Corso Bioscoop in Castricum.
De leerlingen vertoonden er hun zelfgemaakte filmpjes. De zaal zat vol. Niet alleen de jonge makers maar ook ruim honderd andere basisscholieren, de ouderen die geïnterviewd waren en de burgemeester zaten in de zaal. Iedereen keek en luisterde ademloos naar de films met verhalen van de geïnterviewde tachtigers. Op 4 mei werkten leerlingen van basisschool Visser ’t Hooft mee aan de Castricumse dodenherdenking.

2019
In 2019 deden de volgende Castricumse basisschoolklassen mee:
– groep 8 van de Juliana van Stolbergschool
– groep 7 van de Visser ’t Hooftschool
– twee groepen 8 van Kindcentrum Helmgras.
Op 15 april 2019 was er een presentatie door de leerlingen van basisschool Juliana van Stolberg,
in de theaterzaal van PWN-bezoekerscentrum De Hoep.

2020
Onder het motto ‘Oorlog in de duinen’ werd in 2020 het project uitgevoerd met de plusklas van kindcentrum Helmgras in Castricum en groep 7 van de basisschool Cunera in Bakkum. Wederom maakten leerlingen zelf filmpjes waarbij de verhalen van ooggetuigen centraal stonden. Dit jaar richtten de leerlingen zich met de filmpjes op twee specifieke onderwerpen:
 Met de Cunera-leerlingen werd onderzocht wat mensen voor herinneringen hebben aan het duingebied en het strand in de oorlog.
 Met Helmgras-leerlingen werden archeologische vondsten die te maken hebben met de luchtoorlog onderzocht. Ooggetuigen werden gevraagd hoe zij de luchtoorlog hebben ervaren.
Door de beperkingen als gevolg van de coronapandemie ging alles anders dan gepland. Op 22 april 2020 zou de presentatie zijn van de filmpjes die gemaakt zijn door de leerlingen van de Cuneraschool. Helaas konden er geen voorstellingen in een zaal gehouden worden. Gelukkig
wilde Omroep Castricum de films wel uitzenden op televisie, zodat toch veel mensen ze konden zien.
Ook werden deze filmpjes van de Cunera-leerlingen vanaf 26 april tot en met 30 september vertoond als onderdeel van de tentoonstelling ‘Sporen van WOII’ in PWN bezoekerscentrum De Hoep.
De filmpjes die met de leerlingen van Helmgras gemaakt zijn, werden vertoond als onderdeel van de expositie ‘Oorlog in de lucht, weerslag in de grond’ in Archeologisch centrum Huis van Hilde. Deze expositie werd op 1 juli 2020 geopend en was daarna drie maanden te zien. Bij de opening was er op gepaste wijze een presentatie van de filmpjes.

Lesmateriaal
U vindt hier het werkboek voor de leerlingen.

Doel en organisatie
Het project kende de volgende educatieve doelstellingen:
– Basisschoolleerlingen leren hoe Castricummers de oorlog hebben beleefd en kunnen een vergelijking maken met de eigen tijd.
– Basisschoolleerlingen worden zich bewust van de betekenis van democratie en vrijheid.
– Basisschoolleerlingen leren vaardigheden om in de toekomst een kritische burger te zijn en de media goed te kunnen duiden.
– Basisschoolleerlingen maken filmpjes voor de Castricumse gemeenschap. Hun bijdrage is bepalend voor het beeld van de oorlog in Castricum.
– Zoveel mogelijk mensen uit Castricum, die zelf de Tweede Wereldoorlog hebben mee gemaakt, delen hun oorlogservaringen, zodat hun verhalen niet verloren gaan.
– Onder de inwoners van de gemeente Castricum (Castricum, Akersloot en Limmen) blijven de herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog levend.
Veel dank is verschuldigd aan alle tachtigers die hun eigen ervaringen hebben willen delen met deze jonge generatie.

Films
2018
Filmpjes (u kunt doorklikken op de naam) van leerlingen basisschool Visser ’t Hooft:

– Bertus en Herman Stuifbergen
– De heer Beentjes
– Mevrouw Bruggeman
– Gerrit Eikelenboom
– Mevrouw ?
– Co Res
– Jan van der Schaaf
– Tiny Molenkamp

2019
Ooggetuigen in de klas
– Piet Blom Juliana van Stolberg, 12 mei 2019
– Bertus Stuifbergen Visser ’t Hooft, 16 april 2019
– Siem Mooij Helmgras, 17 mei 2019

Filmpjes van leerlingen basisschool Juliana van Stolberg:
– Oma van Gaia
– De heer M. Scherjon
– Siem Mooij
– Tiny Miedema
– Koen (Jappenkamp)
– Cokkie
– Gerrit Eikelenboom
– Mevrouw en meneer Witkamp

Filmpjes van leerlingen basisschool Visser ’t Hooft:
– Meneer Settels
– Co Res
– Meneer Heine
– Alie Bakker
– Meneer Ernst
– M eneer en mevrouw Kuijs
– Martien Alers

Filmpjes van leerlingen Kindcentrum Helmgras
– Ton Groot
– Niek Kaan
– Kees de Wit
– Tineke Brons
– Jaap Vervoort
– Martien Alers
– Elly Beentjes
– Mevrouw Res
– Nardus Beentjes
– Ed Huitenga
– Jan de Winter
– An Seegers
– Gré Schouten
– Anneke van der Kamp
– Jan Verdwaal
– De heer Lukassen
– Piet Gijzen
– Siem Mooij

2020
Filmpjes van leerlingen basisschool Cunera:
– De Kunstbunker
– Siem Mooij
– Jan Kuijper
– Annie Tielemans
– Rikus van der Wel
– Truus Kuijs-Zonneveld
– Guus Vermorken

Filmpjes van leerlingen Kindcentrum Helmgras:
– Mevrouw Schermer
– Piet Blom
– Siem Mooij
– Jan Verdwaal
– Niek Beentjes
– Ko Res

In de media
Kranten en weekbladen
De Castricummer:
’75 jaar vrij in Castricum’ pilot van start op Visser ’t Hooft – 30 maart 2018.
Leerlingen Cuneraschool presenteren zelfgemaakte filmpjes

Nieuwsblad voor Castricum:
Workshop ’75 jaar vrij in Castricum’ 6 februari 019

Noordhollands Dagblad:
Archeologie en WOII komen samen in Huis van Hilde Noord Hollands Dagblad 8-7-2020 Oorlog in de duinen 8 juli 2020.

Radio/TV
Castricum-TV:
Aankondiging vertoning films van Cunera-leerlingen Filmboer producties Anton Visser, april 2020.

Makers
 Projectleider: Pauline van Vliet.
 Vormgeving lesmateriaal: Tabea Piske
 Filmtechniek en -montage: Anton Visser
 Fietsexcursies: John Heideman

Mogelijk gemaakt door
 Gemeente Castricum
 Vfonds
 Prins Bernhard Cultuurfonds
 PWN NV
 Archeologisch centrum Huis van Hilde

Meer weten?
Neem contact op met projectleider Pauline van Vliet