Een golf van licht
Elke tweede zondag in december steken overal in de wereld mensen om 19.00 uur plaatselijke tijd samen kaarsjes aan ter nagedachtenis aan hun overleden kinderen. Ook in de regio rond Heiloo maakt WereldLichtjesDag sinds 2010 deel uit van deze ‘lightwave’ met het aansteken van de kaarsjes en het noemen van de namen van de kinderen. Met de organisatie van WereldLichtjesDag in Heiloo willen wij een moment van bezinning en van saamhorigheid creëren voor iedereen die zich bij het verliezen van een kind betrokken voelt.
Zondag 8 december 2024
WereldLichtjesDag valt in 2024 op zondag 8 december. De herdenking vindt ook dit jaar plaats in
en om de Witte Kerk, een sfeervol monument midden in het hart van Heiloo en centraal gelegen in
Noord-Kennemerland. Binnen in de kerk zal de gezamenlijke herdenking plaatsvinden, in de
buitenruimte zal licht in beweging een sfeervolle herdenkingsplek markeren.
Thema
Voor 2024 is nog geen thema vastgesteld.
Herdenken
Kern van de herdenking is het zingen van het WereldLichtjesDag-lied, het aansteken van de
kaarsen en het zingen van de namen van de kinderen. Gedichten worden voorgedragen, verhalen
verteld en er is een activiteit voor de aanwezige kinderen. Het buitenterrein rondom de Witte Kerk
zal een herdenkingsplek voor overleden kinderen gerealiseerd worden. Alle namen van de
kinderen zullen er te zien zijn. De intentie is dat dit ook na WereldLichtjesDag blijft tot en met
Driekoningen op 6 januari 2025.
Doelstellingen
Het bevorderen van lichamelijk en geestelijk welbevinden door het bieden van een eigentijdse en toegankelijke manier om verlies van een kind te herdenken, waarin mensen van uiteenlopende achtergrond en leeftijd zich kunnen herkennen;
het creëren van een moment van bezinning voor mensen die in hun omgeving een kind
verloren hebben;
deze mensen het besef geven dat zij niet alleen zijn met hun verdriet;
het organiseren van een stemmige, liefdevolle en laagdrempelige herdenking in de traditie
van Worldwide Candle Lighting met verhalen, muziek en rituelen op een mooie plek, deels binnen en deels buiten.
Film
Van de editie 20922 van WereldLichtjesDag in Heiloo hebben Marcus van Hoorn en Sies van
Hoorn-Vrasdonk een videoregistratie gemaakt. Die is nu te zien op het YouTube-kanaal
van KIST, vol verhalen.
Projectteam
Het is de vraag of er ook in 2024 weer een WereldLichtjesDag-herdenking komt in Heiloo. Als het
aan het bestuur van KIST ligt wel, maar door het vertrek van de leden van het projectteam dreigt er
een tekort aan menskracht om de herdenking op en rond de tweede zondag in december te
organiseren en voor te bereiden.
• Ben je of ken je iemand die zijn of haar steun wil bieden aan families die (ook) een kind hebben verloren? • Wil en kan je samenwerken in een klein team? • Kan je goed organiseren en/of heb je creatieve ideeën en/of ben je goed in PR? • Heb je nog een beetje tijd beschikbaar? (Gedurende de eerste helft van het jaar een klein beetje, daarna wat meer.)
Dan nodigen we je uit als vrijwilliger lid te worden in het projectteam van WereldLichtjesDag 2024 Heiloo.
Een nieuw of vernieuwd projectteam wordt niet in het diepe gegooid. Het kan terugvallen op de
ervaring van mensen die de afgelopen jaren WereldLichtjesDag in Heiloo organiseerden. En op
verschillende manieren is er begeleiding en advies van het KIST-bestuur. (Zie:
https://stichtingkist.nl/voor-makers/) Tenslotte is er een groep vrijwilligers die op de dag zelf de
handen uit de mouwen wil steken.
Als je geïnteresseerd bent om mee te werken in het projectteam voor WereldLichtjesDag 2024
Heiloo, neem dan contact met ons op via info@stichtingkist.nl We zullen je meer informatie geven
over wat je kunt verwachten en hopen dat jij je dan bij het projectteam aansluit om deze speciale
dag in Heiloo te kunnen blijven organiseren.
Mogelijk gemaakt
WereldLichtjesDag 2024 Heiloo wordt mede mogelijk gemaakt door:
Witte Kerk, Heiloo
Cornelis Corneliszoon van Uitgeest leefde 450 jaar geleden en is een relatief onbekend figuur. Zijn bekendste uitvinding is de toepassing van de krukas in windmolens, waardoor het mogelijk werd om dertig keer zo snel hout te zagen. Zijn uitvinding is in de hele Zaanstreek overgenomen, en betekende een grote vooruitgang in de welvaart voor Nederland.
Toch weten we maar heel weinig over Cornelis Corneliszoon. Een van de weinige bronnen die we hebben over de persoon Cornelis, zijn de aan hem verleende octrooien. Daarnaast noemt beroemd uitvinder Leeghwater Corneliszoon in zijn ‘Een kleyne chronycke’, meer dan 40 jaar na Cornelis’ overlijden.
Met het project ‘Zagen op de Wind’ willen wij de lege plekken in de geschiedenis inkleuren, om Cornelis een gezicht te geven. Het doel is niet om zo dicht mogelijk bij de waarheid te komen, maar om een voor het publiek memorabel en levendig beeld te maken van de persoon Cornelis. Omdat wij weinig weten over Corneliszoon lopen feit en fictie in elkaar over en waar nodig maken wij, waar de geschiedenis niet eenduidig is of ontbreekt, een keuze. Hieronder wordt kort het historisch kader geschetst waar wij in het project vanuit gaan.
De voornaamste bron hierbij is het boek van H. Bonke et al., ‘Cornelis Corneliszoon van Uitgeest: uitvinder aan de basis van de Gouden Eeuw’.
Wij vinden het belangrijk om verbinding te realiseren voor de inwoners van Uitgeest en veel mensen op een laagdrempelige manier kennis te laten maken met een belangrijke Uitgeester uit de geschiedenis. Zo leren zij iets over het Uitgeester erfgoed en zijn ze tegelijkertijd samen om een gezellige tijd te hebben.
Hieronder schetsen wij kort de levensloop waar wij in het project vanuit gaan. De voornaamste bron hierbij is het boek van H. Bonke et al., ‘Cornelis Corneliszoon van Uitgeest: uitvinder aan de basis van de Gouden Eeuw’.
Het precieze geboortejaar van Cornelis Corneliszoon is niet vast te stellen, maar ligt tussen 1540 en 1570. Voor dit project nemen we de fictieve datum van 15 juni 1550 aan. Ook is niet bekend hoe Cornelis Corneliszoon eruit heeft gezien. Cornelis zal door 3 verschillende acteurs gespeeld worden en krijgt dus 3 verschillende gezichten.
Corneliszoon woonde en werkte op de Meldijk in Uitgeest. Waarschijnlijk heeft hij nauwelijks onderwijs gehad. Dit blijkt uit de tekeningen die hij maakte voor zijn octrooien. Zijn buurman was Pieter Dirckszoon. Zij kenden elkaar goed en mogelijk hielp Corneliszoon met de herbouw van de afgebrande molen. Corneliszoon trouwde met de dochter van Pieter Dirckszoon, Trijntje. In een octrooi uit 1593 staat ‘mit wijff ende kinderen dairmede hij is belast’ waaruit blijkt dat Cornelis en Trijntje kinderen hadden. Met de zoons van Dirckszoon werkte hij samen aan zijn uitvindingen, Cornelis’ zwager Cornelis Pieterszoon staat genoemd op een octrooi op een rosmolen uit 1599.
De welbekende waterbouwkundige Adriaansz Leeghwater schrijft in 1649 dat de eerste windzaagmolen gemaakt is door een Uitgeester boer die hij “seer wel gekent ende gesproken heeft”. Cornelis overleed tussen januari 1602 en juli 1607, waarschijnlijk in de eerste helft van 1607. Voor dit project gaan we uit van de fictieve datum van 8 april 1607.
Op zaterdag 15 en zondag 16 juni 2024 zal in Uitgeest de theaterwandeling plaatsvinden.
Deze start in Dorpshuis De Zwaan en eindigt op Erfgoedpark ‘De Hoop’, waar een tentoonstelling over Cornelis en zijn uitvinding is. Onderweg komen de bezoekers 6 scènes en een aantal acts tegen. De route is 1,7 kilometer lang en de wandeling zal ongeveer 90 minuten duren.
Parallel wordt op de Uitgeester basisscholen een educatief programma uitgevoerd zodat ook de jeugd van Uitgeest bekend raakt met deze historie.
Organisatie
Initiatiefnemer is Rosanne Eschweiler-Soest van Schot in de Roos theater. Zij is inwoner van Uitgeest en heeft eerder een toneeluitvoering gemaakt over een andere markante Uitgeester, Pastoor van der Loos. Zij heeft mensen om zich heen verzameld voor het creatieve proces en voor de organisatie.
Het bestuur van Stichting KIST is opdrachtgever en verantwoordelijk ten opzichte van financiers. Voor de voorbereiding en uitvoering van het project stelt het bestuur een projectleider aan. De projectleider stelt een projectteam samen. Hierbinnen worden rollen verdeeld en de planning uitgewerkt.
Het projectteam
Rosanne Eschweiler-Soest (projectleider, initiatiefnemer, bedenker, scenario en regie)
Hoe was het om tien te zijn in een andere tijd en in een andere cultuur?
Het eerste deel van het project is een educatief project dat op drie basisscholen is uitgevoerd in de groepen zes en zeven.
Kinderen stonden in dit project stil bij hun eigen thuis, leerden interviewen door elkaar te interviewen over thuis en gingen vervolgens een opa of oma interviewen over hun leven toen ze tien waren.
Daarna maakten de leerlingen een tentoonstelling met tekeningen van iets uit hun eigen leven in vergelijking met het leven van de opa of oma toen die tien was.
De beeldverhalen werden niet alleen op school tentoongesteld, maar ook in een buurthuis of een bibliotheek in de buurt. Op deze plekken vindt het tweede deel van het project plaats. Hier worden namelijk vertelbijeenkomsten georganiseerd met ouderen waarbij zij met elkaar uitwisselen over hun leven toen ze tien waren.
In het project staat het leven van mensen met een migratieachtergrond centraal. Veel kinderen die meedoen hebben een migratieachtergrond en hun opa of oma zijn vaak in het buitenland geboren en woonden elders toen ze tien waren. Ook bij de vertelbijeenkomsten in buurthuis en bibliotheek zijn de vertellers veelal mensen met een migratie achtergrond. Zodoende gaat het project ‘THUIS toen ik tien was’ over verschillende tijden en verschillende culturen. Het project is echter op alle basisscholen uit te voeren en met alle ouderen, niet alleen met mensen met een migratie achtergrond.
De locaties
Bij dit project zijn drie basisscholen betrokken in Heemskerk, Beverwijk en Amsterdam-West.
Daarnaast zijn er omliggende buurthuizen en bibliotheken in deze drie plaatsen bij betrokken.
Het doel en de doelgroepen
Het doel is tweeledig. Allereerst om kinderen stil te laten staan bij hun eigen thuis en dat zij ontdekken waarin hun thuisgevoel overeenkomt en verschilt met dat van hun opa’s en oma’s. Ze ontdekken dat ze in verschillende tijden leven maar dat ook cultuur bepalend is voor iemands thuis. Daarnaast is het doel om ouderen met een migratieachtergrond hun geschiedenis te laten vertellen en met Nederlandse ouderen te laten verbinden. Persoonlijke verhalen werken verbindend.
Het maakproces
De drie lessen op school verliepen goed ook al hadden de leerkrachten meer hulp nodig vanuit Stichting KIST dan we van te voren hadden ingeschat. De leerlingen vonden het soms spannend om een interview met een opa of oma te houden en soms lukt dat ook niet. Dan werd een andere oudere geïnterviewd of een vader of moeder. Aanvankelijk hadden we de opa’s en oma’s naar de vertelbijeenkomsten willen laten komen. In de praktijk kwamen opa’s en oma’s wel naar de tentoonstelling van de kinderen, maar niet naar aparte vertelbijeenkomsten. Dat was hun niet vertrouwd genoeg. We zijn oudere migranten gaan opzoeken waar ze toch al komen, zoals in buurthuizen, bij conversatielessen in bibliotheken of op naailes.
Er is een methodiek ontwikkeld om boeiende vertelbijeenkomsten te houden met oudere mensen met een migratieachtergrond. Daarbij gaan mensen tekenen maar ook bijvoorbeeld vertellen naar aanleiding van geurherinneringen (nadat zij aan geurpotjes hebben geroken).
Educatie en komende activiteiten
Er is lesmateriaal gemaakt voor op de scholen. Hier kunnen ook toekomstige basisscholen mee aan de slag gaan.
Tot en met januari 2024 zijn er nog tentoonstellingen te zien van wat de kinderen hebben gemaakt in de bibliotheken van Beverwijk en Amsterdam Slotermeer.
Media
Er zijn twee krantenartikelen verschenen bij de opening van de tentoonstellingen in Heemskerk en Beverwijk
Producten
Er is een lespakket gemaakt voor dit project. Het lesmateriaal is te bestellen voor elke basisschool. Het project is het meest geschikt voor groep 6.
Makers
Het project is ontwikkeld door Pauline van Vliet en Gaia Nuissl en uitgevoerd door Pauline van Vliet
Subsidiegevers
Gemeenten Beverwijk en Heemskerk, Platvorm Levensverhalen, Fonds Sluyterman van Loo
Contactgegevens projectleider
Pauline van Vliet, projectleider@stichtingkist.nl
